Ngày hôm nay, tôi vô tình nghe được bài hát “Độ ta không độ nàng” – một bản nhạc Hoa với lời Việt. Nhạc điệu của nó thật hay, và văn từ được sắp xếp một cách tinh tế, khiến cho người nghe không thể rời mắt. Tuy nhiên, khi tìm hiểu về nội dung và ý nghĩa của bài hát này, tôi thực sự không hiểu nó đang muốn truyền đạt điều gì.
Contents
Ta ở đây là ai?
Trong bài hát, người nói đến “Ta”, có lẽ là một vị sư, vì trong lời bài hát có câu “Trả người lại áo cà sa”, nhưng không rõ “Ta” ở đây là ai chính xác. Dù là ai đi nữa, chắc chắn là anh ta không phải là người có tâm niệm Phật trong lòng, mà chỉ suốt ngày mơ tưởng về vẻ đẹp của những người phụ nữ. Vậy thì tại sao lại nói “Vì sao (Phật) độ ta không độ nàng”? Phật nào mà có thể độ một người như thế?
Nội dung mâu thuẩn
Nội dung của bài hát thật là mâu thuẩn. Ví dụ như anh ta nói “Trả người lại áo cà sa. Vì sao độ ta không độ nàng?” Ủa, nếu anh ta đã trả áo cà sa và không còn tu theo đạo nữa, thì độ ta là điều gì? Còn nhiều mâu thuẩn khác nữa…
Dùng từ Phật giáo mà không hiểu nghĩa
Bài hát sử dụng nhiều từ từ thuộc về Phật giáo, nhưng tôi cho rằng tác giả đã dùng chúng mà không hiểu rõ ý nghĩa. Ví dụ, câu “Hồng trần hôm nay xa quá, Ái ố không thể giải bày”. Hồng trần chỉ sự phiền não và bận tâm. Nếu đã rời xa hồng trần, tức là đã thoát khỏi phiền não, giải thoát, thì tại sao lại nói “Ái ố không thể giải bày”?
Còn câu “Bỉ ngạn phủ lên mấy thu” nghĩa là gì? Bỉ ngạn có nghĩa là “bờ bên kia”, tức là đã giác ngộ, đối lập với “thử ngạn” là “bờ bên này”, tức là vẫn còn mắc vào vòng luân hồi. Khi người ta nói “đáo bỉ ngạn” là để chỉ người đã giải thoát. Vậy thì câu “bỉ ngạn phủ lên mấy thu” có ý nghĩa gì?
Tội bôi bác Phật giáo và xuyên tạc người tu
Bài hát này tôi cảm thấy có lỗi bôi bác Phật giáo và xuyên tạc người tu. Một người ở trong chùa dù chưa thoát khỏi tình yêu thì có thể cảm thấy tội lỗi. Đó là tình yêu của con người, và không ai trên đời này có thể tránh được. Nếu không có tình yêu, tình ái thì không ai sinh ra trên cõi này. Nhưng vì lý tưởng giác ngộ và hạnh nguyện cao cả mà người tu bỏ tục và theo đạo. Mặc dù chưa hoàn toàn bỏ được, nhưng tâm họ vẫn luôn hướng Phật, luôn nghĩ đến mục tiêu giải thoát. Vì vậy, dù có tương tư ai, họ cũng có mặc cảm rằng mình không tốt và muốn cải thiện.
Ngay cả một người như Lan (trong truyện “Lan và Điệp”) cũng có câu nói, “Xin đức Phật từ bi giúp cho lòng đệ tử. Khuây khỏa nỗi ưu sầu cho trọn đường tu”. Trong khi đó, nhân vật trong bài hát này không có mặc cảm và quyết tâm như thế, mà chỉ là tâm niệm và ngôn ngữ của một thanh niên bình thường đang tương tư, đang bị phụ tình. Có phải vì tình yêu không được đáp lại nên anh ta oán trách cô gái và nói “Phật độ ta chứ không độ nàng”?
Tôi không biết tác giả của bài hát là ai và viết để làm gì. Có lẽ tác giả muốn tạo ra một cái gì đó mới cho sự nghiệp sáng tác của mình. Tuy nhiên, tác giả không hiểu về tâm trạng và tư tưởng của người tu cũng như không hiểu về từ ngữ và pháp chúng trong Phật giáo, khiến cho việc sử dụng chúng trong bài hát không đúng.
Nhìn chung, tôi nhận thấy rằng tác giả viết theo cảm tính mà không biết mình đang viết gì. Bài hát nghe lạ tai, có vẻ văn hoa nhưng lại không có ý nghĩa gì đặc biệt.
Note: Nội dung bài hát chỉ là một câu chuyện hư cấu. Bên dưới tóm tắt nội dung, có video clip bài hát và ca sĩ Phương Thanh thể hiện nội dung mới phản ánh tinh thần giáo lý Đạo Phật, lời của Đại Đức Thích Đồng Hoàng.
