Quan Lớn Đệ Tam – vị quan đứng thứ 3 trong hàng Ngũ Vị Tôn Quan, còn được gọi là Quan Lớn Đệ Tam Thoải Phủ. Đền thờ chính của Quan Lớn Đệ Tam là Đền Lảnh Giang và Đền Xích Đằng.
Contents
Thần Tích Về Quan Đệ Tam
Theo những thần tích kể lại, Quan Lớn Đệ Tam Thoải Phủ, hay còn được gọi là Tam Phủ Vương Quan với sắc phong Lảnh Giang Tôn Thần Phạm Vĩnh Đại Vương. Theo thần tích “Hùng triều nhất vị thuỷ thần xuất thế sự tích”, Quan Lớn Đệ Tam ra đời như một vị thủy thần triều vua Hùng. Thần tích này được lưu giữ tại Đền Lảnh Giang, cùng các sắc phong, câu đối và truyền thuyết địa phương về ba vị tướng họ Phạm thời Hùng Vương.
Ngày xửa ngày xưa, ở trang An Cố, huyện Thuỵ Anh, phủ Thái Ninh, trấn Sơn Nam, có vợ chồng ông Phạm Túc sống hạnh phúc và hòa thuận, chỉ thiếu một niềm vui duy nhất là không có con cháu nối dõi. Một đêm trăng thanh gió mát, bà Trần Thị Ngoạn gặp một người con gái mồ côi và bất hạnh, không gia đình thân thích, đi xa cầu kiếp. Bà Ngoạn từ bi nhận cô làm con nuôi và đặt tên là Quý. Ông bà coi nàng Quý như con ruột của mình. Tuy nhiên, ông Túc bị bệnh qua đời, để lại hai mẹ con.
Sau khi tang cha ba năm, một hôm nàng Quý ra bờ sông tắm gội, bị một con sóng khổng lồ cuốn trôi. Khi tỉnh dậy, nàng quật khởi với thai phụ. Vì không chịu được sự phỉ báng và khinh miệt, nàng buộc phải trốn khỏi làng đến làm ngụ tại trang Hoa Giám.
Ngày mùng 10 tháng Giêng năm Tân Tỵ, nàng Quý chuyển dạ và sinh ra một cái bọc. Nghĩ rằng đó chỉ là một dấu hiệu không tốt, nàng ném chiếc bọc xuống sông. Chiếc bọc trôi theo dòng nước tới trang Đào Động, rồi vào lưới của ông Nguyễn Minh. Ông Minh đã rạch bọc, thấy ba con rắn bò ra khỏi đó.
Con rắn đầu tiên đi về cửa sông Đào Động, con thứ hai về Thanh Do, con thứ ba về trang Hoa Giám – nơi nàng Quý đang sinh sống. Tất cả người dân trong khu vực đều sợ hãi và cùng nhau tụng kinh, xin được lập đền thờ.
Hầu Giá Quan Đệ Tam
Quan Đệ Tam được coi là quan lớn tài danh hàng đầu, nên khi hầu hàng Quan Lớn Tứ Phủ, người ta thường hầu giá Quan Đệ Tam. Lúc ngự đồng, ông mặc áo trắng thêu rồng, đeo hổ phù, mạng trắng và đai trắng. Ngày khai đàn mở phủ, người ta thường thỉnh Ông về chứng đàn Thoải Phủ, đồng hành cùng con rồng chu phượng mã, nhất lào tam đầu cửu vĩ, tất cả đều mang sắc trắng.
Những Ngôi Đền Thờ Quan Đệ Tam Nổi Tiếng
-
Đền Xích Đằng – Hưng Yên: Nằm tại thôn Xích Đằng, phường Lam Sơn, tỉnh Hưng Yên, Đền Xích Đằng hay còn được gọi là đền Quan Lớn, được xây dựng để thờ vị Quan Lớn Đệ Tam khi Ngài hóa thân.
-
Đền Lảnh Giang – Hà Nam: Đền Lảnh Giang tọa lạc tại thôn Yên Lạc, xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Ngoài việc thờ Quan Đệ Tam, đền này còn thờ ba vị danh thần họ Phạm đời Hùng Vương thứ 18 cùng Tiên Dung công chúa và Chử Đồng Tử. Đền Lảnh Giang là di tích lịch sử văn hóa quốc gia được bộ Văn hóa Thông tin công nhận vào năm 1996.
-
Đền Tam Phủ Hàng Cót: Tọa lạc tại số 52 Hàng Cót, phố cổ Hà Nội, Đền Tam Phủ nổi bật giữa tuyến phố với cổng nghi môn sơn vàng cửa đỏ, in chữ Hán Nôm. Đây là nơi linh thiêng thờ Quan Lớn Đệ Tam.
-
Đền Tam Giang: Nằm trong chùa Đại Bi thuộc phường Bạch Hạc, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Đền Tam Giang tọa lạc tại ngã ba Hạc, nơi hợp lưu của ba dòng sông Hồng, Lô và Đà.
Sắm Lễ Dâng Quan Lớn Đệ Tam
Trong hàng quan lớn, Quan Lớn Đệ Tam là vị quan tài danh hàng đầu, nên được lập đền thờ phụng ở khắp nơi. Để ca ngợi tài đức và công lao của ông, những mâm lễ màu trắng thường được chuẩn bị để cầu bình an và sức khỏe. Hương hoa, phẩm quả, lễ mặn (chú ý không bày lễ mặn ở cúng Phật), và các vật lễ khác như mã ngựa, mũ miện cũng thường được dâng bái trong các dịp lễ tết.
Ngoài ra, Nguyệt Cát cung cấp nhiều mẫu oản nghệ thuật khác nhau để dâng. Qúy vị có thể tham khảo để lựa chọn oản lễ đẹp nhất dâng nhà ngài.
Văn Khấn Quan Lớn Đệ Tam
Dưới đây là một bản văn khấn ngắn gọn dành cho khách thập phương:
Nam mô a di dà phật (3 lần)
Con lạy chín phương trời, con lạy mười phương đất, con lạy chư phật mười phương, mười phương chư phật. Con lạy toàn thể chư phật, chư tiên, chư thánh. Con lạy: ……….. (tên thánh chủ bản đền).
Đệ tử con tên là:…………. tuổi:………. Ngụ tại:…………………………
Hôm nay là ngày…., Chúng con đến đây có chút hương hoa, phẩm quả, lễ mặn xin dâng lên các chư tiên, chư thánh để cảm tạ ơn đức của các ngài đã phù hộ độ trì cho chúng con suốt thời gian qua. Vừa qua, được sự lưu tâm độ trì của các ngài mà công việc của con đã thành công vẹn tròn. Chúng con xin được cảm tạ và lễ tạ tất cả các ngài.
Hôm nay, chúng con tới đây với tất cả lòng thành kính xin các ngài phù hộ độ trì cho chúng con các việc sau: (Nêu cụ thể các việc cần xin, các khó khăn có thể gặp phải và cách giải quyết).
Một lần nữa, thay mặt gia đình chúng con, con xin các ngài giang tay cứu giúp cho chúng con. Chúng con xin đa tạ …(tên vị thánh bản đền) và toàn thể các chư tiên, chư thánh.
Nam mô a di dà phật (3 lần).Đối với các thanh đồng đạo Mẫu, dưới đây là một bản văn khấn đầy đủ:
Con lạy chín phương Trời, con lạy mười phương Đất, con lạy mười phương chư Phật, chư Phật mười phương. Nam Mô Bản sư Thích Ca Mâu Ni Phật. Nam Mô Tiếp Dẫn Đạo Sư A Di Đà Phật. Nam Mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật. Nam Mô Đại Bi Quán Thế Âm Bồ Tát.
Con Lạy Chư Đại Bồ Tát, Chư Hiền Thánh Tăng, Hộ Pháp Chư Thiên, Thiện Thần Bồ Tát.
Con lạy Tam Vị Đức Vua Cha Đức Tam Thập Tam Thiên Thiên Chúa Đế Thích Đề Hoàn Nhân Thánh Đế Ngọc Bệ Hạ. Con Lạy Hiệu Thiên chí tôn Kim Quyết Ngọc Hoàng Huyền Cung Đại Đế Ngọc Điện Hạ. Con lạy Đức Phật Mẫu Hoàng Thiên. Con Lạy Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình Thủy Quốc Long Vương.
Con lạy Tam Tòa Thánh Mẫu: Con Lạy Mẫu Đệ Nhất Thượng Thiên, Con Lạy Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn, Con Lạy Mẫu Đệ Tam Thoải Phủ, Con Lạy Mẫu Đệ Tứ Khâm Sai, Con Lạy Hội Đồng Quan Tứ Trụ Triều Đình, Con Lạy Tam Phủ Công Đồng, Tứ Phủ Vạn Linh Hội Đồng Tiên Thánh Đông A Phủ.
Con lạy Trần Triều Hiển Thánh Nhân Vũ Hưng Đạo Đại Vương. Con lạy Trần Triều Khải Thánh Vương Phụ, Vương Mẫu, Vương Phi Phu Nhân, Trần Triều Vương Huynh, Vương Đệ, Vương Tử, Vương Tế, Vương Nữ Vương Tôn. Con lạy văn võ bá quan quân thần trần triều.
Con lạy Ngũ Vị Vương Quan, Tôn Quan Đệ Nhất Thượng Thiên, Tôn Quan Đệ Nhị Giám Sát, Tôn Quan Đệ Tam Thoải Phủ, Tôn Quan Đệ Tứ Khâm Sai, Tôn Quan Đệ Ngũ Tuần Tranh. Con lạy Tôn Quan Điều Thất.
Con cung thỉnh mời Tứ Phủ Chầu Bà, Chầu Đệ Nhất Thượng Thiên, Chầu Đệ Nhị Thượng Ngàn, Chầu Đệ Tam Thoải Phủ, Chầu Đệ Tứ Khâm Sai, Chầu Năm Suối Lân, Chầu Lục Cung Nương, Chầu Bảy Tiên La, Chầu Bát Nàn Đông Nhung Đại Tướng Quân, Chầu Cửu Sòng Sơn, Chầu Mười Đồng Mỏ. Con lạy Hội Đồng Chầu Bé - Con Lạy Chầu Bé Thượng Ngàn Quyền Cai Bắc Lệ.
Con lạy Tam Tòa chúa bói - Hội đồng Chúa bói Chúa chữa - Chúa Mán - Chúa Mường. Con Lạy Chúa Đệ Nhất Tây Thiên, Chúa Đệ Nhị Nguyệt Hồ, Chúa Đệ Tam Lâm Thao. Tiên Chúa Thác Bờ. Con lạy Ngũ Phương Bản Cảnh Vũ Quận Bạch Hoa - Năm Phương Chúa Bà.
Con cung thỉnh mời Tứ Phủ Thánh Hoàng, thập vị quan Hoàng.
Con lạy 36 tòa Sơn Trang - Sơn Trang, Tám Tướng Thập Nhị Tiên Nàng.
Con lạy Tứ Phủ Thánh Cô. Con xin kính lạy Cô Nhất Thượng Thiên - Cô Cả đền Dùm. Con lạy Cô đôi Thượng Ngàn, Cô bơ Thoải, Con lạy cô tư Ỷ La, Cô năm suối lân, cô Sáu sơn trang, Cô bảy Tân La, cô Tám Đồi Chè, 12 cô Chín, Cô chín thượng Ngàn, Cô chín Sòng sơn, cô Mười mỏ Than, Hội đồng cô bé, Con Lạy cô bé Thượng ngàn, cô bé Thoải, con lạy cô Bé Bản Đền (bản điện).
Con lạy Tứ Phủ Thánh Cậu trên Ngàn dưới Thoải, Con lạy Cậu đệ nhất Hoàng Thiên, Cậu Hoàng Đôi Thượng Ngàn, Cậu Hoàng Ba Thoải, Cậu Hoàng Tư Long Thành. Con Lạy Cậu Bé Hoàng Thiên, Cậu Bé Thượng Ngàn, Cậu Quận Phủ Dầy, Cậu Đồi Ngang Phố Cát. Con lạy cậu bé bản Đền (Bản Điện).
Con Lạy Hội Đồng Quan Ngũ Dinh, Đôi quan Thanh Xà Bạch Xà, Sơn Thần Bản Thổ Ngũ Hổ Thần Tướng. Con cung thỉnh mời chư vị Chúa Chầu các Quan thủ Đền thủ Điện, Chư vị Thành Hoàng Bản Thổ, Chư vị Thần thổ cư đồng ngự dải đất này.
Đệ tử con tên là:…………. tuổi:………. Ngụ tại:…………………………… Kim niên kim nguyệt cát nhật lương thời. Hôm nay ngày:… Tháng:… Năm:…(Dâng gì cầu gì khấn nấy hoặc theo bài bên dưới). Nhân …………..
Đệ tử con nhất tâm 1 lòng, nhất tòng 1 đạo, nhất tâm trí thiết, nhất dạ chí thành, đêm tưởng ngày mong, tu thiết hương, hoa, đăng, trà, quả, thực (mang miệng về tâu, mang đầu về bái), trên con tấu thượng thiên, dưới con đệ trình long cung thuỷ phủ cùng đồng gia quyến đăng cung phụng cửa đình thần tam tứ phủ ……………(tên đền) linh từ.
Mong trên Cha độ, dưới Mẫu thương, đèn trời đuốc biển soi đường dẫn lối, phù hộ độ trì cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, vuốt ve che trở cho gia chung chúng con trong 3 tháng hè, 9 tháng đông, tai qua nạn khỏi. Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối được bình an vô sự, cửa nhà khang ninh, cầu danh đắc danh, cầu phúc đắc phúc, cầu tài sai lộc. Dãi tấm lòng thành cúi xin Phật Thánh Chúa Tiên anh linh chứng giám!!!Với những nguyện ước và lời cầu nguyện thành tâm này, chúng ta mong rằng Quan Lớn Đệ Tam sẽ bảo trợ và ban phước cho mọi người.
