Rắn hổ ngựa, một loài rắn đáng sợ nhưng lại rất có ích cho nhà nông. Với tên khoa học là Coelognathus radiata, loài rắn này là thành viên thuộc họ rắn nước và phân bố rộng rãi từ Ấn Độ, Bangladesh sang khu vực Đông Nam Á, bao gồm cả Việt Nam.
Rắn hổ ngựa rất dễ nhận dạng nhờ những hoa văn trên cơ thể nó. Ở Việt Nam, loài rắn này sống phổ biến trên khắp cả nước, đặc biệt là ở những khu vực đồng bằng và trung du, nơi có nhiều cây cối, bụi rậm và hang chuột bỏ không. Rắn hổ ngựa có khả năng leo trèo giỏi, nên chúng cũng có thể được bắt gặp trên những bụi cây và đôi khi trên mái nhà…
Rắn hổ ngựa có thể dài đến 2m khi trưởng thành và sống trên cạn. Nó có những đường hoa văn đặc trưng trên cơ thể, từ mắt rắn có ba đường đen nhỏ, hai đường chạy xiên xuống mép trên và một đường chạy qua thái dương. Thân rắn có 4 đường màu đen, chạy từ gáy xuống tới quá nửa thân, hai đường giữa to chạy dài liên tục, hai đường bên cạnh nhỏ hơn và đứt đoạn.
Mặc dù không có nọc độc, rắn hổ ngựa lại là một loài rắn hung dữ sẵn sàng tấn công phủ đầu đối thủ khi cảm thấy bị đe dọa. Khi gặp nguy hiểm, chúng sẽ dựng đứng một phần 3 thân về phía trước, miệng há rộng và cố gắng phình to phần da cổ để đe dọa kẻ thù. Chúng cũng sẵn sàng tung ra những cú mổ đáng sợ.
Rắn hổ ngựa thường giữ nguyên tư thế ngóc cao đầu, há to miệng để đe dọa kẻ thù và di chuyển. Điều này khiến nhiều người nhầm lẫn rằng đây là một loài rắn hổ (có nọc độc). Tuy nhiên, thực tế là loài rắn này hoàn toàn không có độc.
Khi bị cắn bởi rắn hổ ngựa, sẽ gây chảy máu nhưng không có nguy cơ nhiễm trùng lớn. Mọi người đơn giản cần sát trùng kỹ để tránh nhiễm trùng. Thậm chí, nạn nhân có thể tự xử lý ở nhà mà không cần đến cơ sở y tế.
Vì phân bố rộng, rắn hổ ngựa thường tiếp xúc với con người. Với bản tính hung hăng, chúng thường đe dọa con người trước khi bỏ chạy. Điều này dẫn đến việc nhiều rắn hổ ngựa bị giết chết nếu không may chạm mặt con người.
Thức ăn chủ yếu của rắn hổ ngựa bao gồm thằn lằn, ếch nhái, đôi khi ăn cả cá và chim non. Tuy nhiên, thức ăn chính của chúng là chuột. Nhờ khả năng săn chuột giỏi, rắn hổ ngựa trở thành một loài động vật có lợi cho nông nghiệp.
Tuy rắn hổ ngựa tỏ ra hung hãn, nhưng thực tế chúng là những con rắn… nhát gan. Trong trường hợp không thể đe dọa hay chặn đứng kẻ thù, rắn hổ ngựa sẽ giả chết một cách tài tình. Nằm ngửa ra bất động như thể đã chết, rắn hổ ngựa cố gắng trốn thoát những kẻ săn mồi nguy hiểm, thậm chí cả con người. Màn kịch giả chết của chúng giúp chúng tránh được sự truy sát của những kẻ săn mồi. Sau một thời gian nằm yên, khi cảm thấy mối đe dọa đã qua đi, rắn hổ ngựa sẽ lật úp lại và nhanh chóng bỏ chạy khỏi kẻ săn mồi.
Với sự hỗ trợ của loài rắn hổ ngựa, nông nghiệp Việt Nam sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ. Các nhà nông có thể tận dụng loài rắn này để kiểm soát chuột gây hại, giữ cho các vườn và ruộng trồng thực phẩm an toàn và bảo vệ môi trường.
Rắn hổ ngựa, một loài động vật vừa thú vị vừa hữu ích, đáng để chúng ta tìm hiểu và bảo vệ.
