Những ngày qua, cộng đồng mạng đã rất ngạc nhiên khi biết rằng năm Giáp Thìn không có tiết Lập Xuân. Đúng hơn là tiết Lập Xuân của năm 2024 sẽ diễn ra vào ngày 4/2/2024, trước mùng 1 tết Nguyên Đán Giáp Thìn tới 5 ngày.
Điều này có nghĩa là năm Quý Mão sẽ có tới 2 tiết Lập Xuân, một ở đầu năm và một ở cuối năm, cùng tổng cộng 25 tiết khí. Trong khi đó, năm Giáp Thìn 2024 chỉ có 23 tiết khí, thiếu tiết Lập Xuân.
Có thể hiểu đơn giản rằng: việc chia năm theo lịch âm dương (hay còn gọi là âm lịch) dựa trên chu kỳ của Mặt Trăng, trong khi chia tiết khí dựa trên vị trí của Mặt Trời so với Trái Đất. Mỗi tiết khí cách nhau 15 độ trên mặt phẳng quỹ đạo, do đó mỗi năm theo lịch Dương lịch có đều đặn 24 tiết khí.
Vậy nên, mùa xuân năm Giáp Thìn sẽ chỉ còn 5 tiết khí sau đây:
Vũ Thủy
Tiết Vũ Thủy thường đi kèm với mưa phùn, gió xuân bắt đầu và độ ẩm tăng lên, tạo điều kiện thuận lợi cho sự sinh sôi và trồng trọt.
Kinh Trập
Tiết Kinh Trập đánh thức sự sống của thiên nhiên, khi sâu bọ bắt đầu hoạt động. Đây là thời điểm quan trọng để nông dân chú ý đến việc phòng chống sâu bệnh trong mùa màng.
Xuân Phân
Tiết Xuân Phân là thời điểm ngày đêm bằng nhau, khi thời tiết dần ấm áp. Đây là dấu hiệu cho sự phát triển mạnh mẽ của thiên nhiên.
Thanh Minh
Tiết Thanh Minh thường là thời điểm người dân thực hiện lễ tảo mộ, thể hiện lòng biết ơn và tôn trọng tổ tiên.
Cốc Vũ
Tiết Cốc Vũ đánh dấu sự kết thúc của mùa xuân và sự chuyển mình sang mùa hạ, khi những cơn mưa mùa hạ bắt đầu xuất hiện.
Màu sắc của 24 tiết khí trong một năm dương lịch. (Nguồn: doisongphongthuy)
Mùng 1 Tết Nguyên Đán không phải là một trong 24 tiết khí
Theo định nghĩa và bảng chia tiết khí đã nêu ở trên, mặc dù từ “Tết” có nguồn gốc từ từ “Tiết” (trong tiết khí), nhưng ngày mùng 1 Tết Nguyên Đán Giáp Thìn không phải là một trong 24 tiết khí của chu kỳ âm lịch.
Ngày này có ý nghĩa rất quan trọng trong văn hóa Á Đông nói chung và Việt Nam nói riêng. Mùng 1 Tết Nguyên Đán đánh dấu sự bắt đầu của một năm mới, là thời điểm mọi người cùng đoàn tụ gia đình, cầu mong một năm mới an lành, thịnh vượng và hạnh phúc.
Ngày này còn kèm theo nhiều phong tục truyền thống như lì xì, cúng tổ tiên và các nghi thức nhằm xua đuổi tà khí, mang lại may mắn.
Trong xã hội hiện đại, việc hiểu biết về tiết khí không chỉ liên quan đến nông nghiệp, mà còn ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực khác như y học, phong thuỷ, dự báo thời tiết và thậm chí kế hoạch cá nhân.
Theo dõi tiết khí giúp chúng ta nắm bắt thông tin về thời tiết và chuẩn bị tốt hơn cho những biến đổi, từ đó giúp bảo vệ sức khỏe tốt hơn. Đặc biệt trong phong thuỷ, thông tin về tiết khí giúp xác định thời điểm tốt để thực hiện công việc, mua sắm và xây dựng nhà cửa.
Tóm lại, dù không còn phụ thuộc nhiều vào nông nghiệp, hiểu biết về tiết khí vẫn có giá trị ứng dụng thiết thực trong cuộc sống đương đại.
