Hơn 100 năm sau, đọc lại bài thơ chúc Tết của Trần tế Xương
Trong suốt 17 năm của cuộc đời, Trần tế Xương đã để lại những bài thơ châm biếm chế độ vua quan thực dân thối nát. Uất ức tràn dâng không cho ông thốt lên lời. Một trong những bài thơ đó là bài chúc Tết nổi tiếng, miêu tả bọn quan lại:
“Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau:
Chúc nhau trăm tuổi bạc đầu râu.
Phen này ông quyết đi buôn cối,
Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu:
Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu?
Phen này, ắt hẳn gà ăn bạc,
Đồng rụng, đồng rơi, lọ phải cầu.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang:
Đứa thì mua tước, đứa mua quan.
Phen này ông quyết đi buôn lọng,
Vừa bán vừa la cũng đắt hàng.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc con:
Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn.
Phố phường chật hẹp, người đông đúc,
Bồng bế nhau lên nó ở non.
Bắt chước ai ta chúc mấy lời:
Chúc cho khắp hết ở trong đời.
Vua, quan, sĩ, thứ, người muôn nước,
Sao được cho ra cái giống người.”
Với tinh thần này, hơn một trăm năm sau, chúng ta thưởng lãm bài thơ Tết được viết thành thư pháp sau đây của Kinh Bồng:
“Chúng chúc nhau rằng trúng quả chi,
Mua nhà biệt thự bên Cali.
Ổn định cho con học thạc sĩ,
Có biến thì cha trú một khi.
Chúng chúc nhau rằng cứ định kỳ,
Phân chia chức vụ như bánh quy.
Anh miếng rõ to, tôi miếng nhỏ,
Thương lượng phần con, khỏi so bì.
Chúng chúc nhau rằng xã hội ta,
Muôn năm như thế dễ thăng hoa.
Cha truyền con nối là ổn định,
Dùng súng, dùi cui dập khỏi la.
Chúng chúc nhau rằng định hướng là,
Thằng cha chúa chỏm, con chúng ta.
Thay nhau truyền kiếp đời vương giả,
Ong ỏng la làng, nhân quyền đa!”
Đây là những lời chúc Tết mang tính chất châm biếm và đùa cợt, nhưng người viết đã tạo ra sự tương đồng giữa hai thời điểm khác nhau. Qua lời thơ này, chúng ta có thể thấy rằng dù thời gian trôi qua nhưng tinh thần châm biếm và khích lệ vẫn còn tồn tại trong xã hội hiện đại.
Hình ảnh minh họa: Thư pháp Tết của Kinh Bồng.
“Chúc nhau rằng trúng quả chi, mua nhà biệt thự bên Cali. Ổn định cho con học thạc sĩ, có biến thì cha trú một khi.” – Đây là lời chúc Tết hiện đại nhưng vẫn mang tính châm biếm, miêu tả cuộc sống đời sống xa hoa và khao khát thành công của mọi người.
“Chúc nhau rằng cứ định kỳ, phân chia chức vụ như bánh quy. Anh miếng rõ to, tôi miếng nhỏ, thương lượng phần con, khỏi so bì.” – Lời chúc này miêu tả sự tham vọng và những cuộc chia rẽ trong xã hội hiện đại.
“Chúc nhau rằng xã hội ta, muôn năm như thế dễ thăng hoa. Cha truyền con nối là ổn định, dùng súng, dùi cui dập khỏi la.” – Đây là lời chúc mang tính chất trào phúng, phản ánh sự bất ổn và xung đột trong xã hội.
“Chúng chúc nhau rằng định hướng là, thằng cha chúa chỏm, con chúng ta. Thay nhau truyền kiếp đời vương giả, ong ỏng la làng, nhân quyền đa!” – Lời chúc này cho thấy sự mỉa mai và châm chước đối với quyền lực và chế độ cai trị.
Dù là những lời chúc Tết châm biếm hay miêu tả hiện đại, điều quan trọng là chúng thể hiện tinh thần của người viết và phản ánh những khía cạnh xã hội đáng chú ý.
