Lễ cúng chúng sinh là một trong những nghi thức tâm linh phổ biến ở Việt Nam, mang trong mình những giá trị văn hóa sâu sắc. Trong cuộc sống hàng ngày của người Việt, đặc biệt là vào tháng 7 âm lịch, các buổi lễ cúng chúng sinh luôn thu hút sự quan tâm và tham gia của đông đảo mọi người.
Contents
Quan niệm về lễ cúng chúng sinh
Theo TS. Trần Hữu Sơn – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa dân gian ứng dụng, lễ cúng chúng sinh là cách thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với những linh hồn không có nơi nương tựa. Quan niệm của người Việt cổ cho rằng, khi con người qua đời mà không có con cháu chăm sóc, linh hồn của họ sẽ phải lang thang khắp nơi.
Tháng 7 âm lịch được coi là thời điểm mà thế giới vô hình và thế giới sống có thể gặp gỡ nhau. Do đó, lễ cúng chúng sinh được tổ chức trong tháng này để giúp cho những linh hồn bơ vơ có được sự an yên và sự chăm sóc từ con cháu.
Mâm cúng chúng sinh và những điều đặc biệt
Mâm cúng chúng sinh không giống với mâm cúng tổ tiên. Việc chuẩn bị và bày trí mâm cúng chúng sinh cũng có những điều đặc biệt riêng. Theo TS. Trần Hữu Sơn, mâm cúng chúng sinh không được cúng đồ mặn, mà chỉ cúng đồ chay. Lễ cúng chúng sinh thường được tổ chức bên ngoài nhà, ở các ngã ba đường hay cổng làng.
Những linh hồn trong lễ cúng chúng sinh thường đói khát, do đó những đồ cúng chủ yếu là chè hoặc cháo. Mâm cúng chúng sinh thường bao gồm chè, cháo loãng và những món ăn đơn giản khác.
Mâm cúng chúng sinh và món cháo loãng
Trong mâm cúng chúng sinh, món cháo loãng được coi là lễ vật quan trọng nhất. Theo quan niệm dân gian, món cháo loãng này dành riêng cho những linh hồn đói khát bị đày đọa, không thể nuốt trọn được thức ăn thông thường.
Cháo loãng thường được nấu và đổ vào những chiếc lá đa hoặc lá mít đã được cuốn lại như những chiếc phễu nhỏ. Cũng có những trường hợp cháo được đổ trực tiếp lên mặt lá đa đặt ngược.
Chuẩn bị mâm cúng chúng sinh
Mâm cỗ cúng chúng sinh thường bao gồm đĩa muối gạo, cháo trắng nấu loãng hoặc cơm vắt, giấy áo, giấy tiền vàng bạc, mía cắt nhỏ, đường thẻ, bánh kẹo, tiền mặt, nước, bỏng, khoai, sắn luộc, nhang, nến và hoa quả. Khi rải tiền vàng ra mâm, lưu ý để 4 hướng Đông, Tây, Nam, Bắc, mỗi hướng tương ứng với 3-5-7 cây hương.
Văn khấn chúng sinh Rằm tháng Bảy
Trong lễ cúng chúng sinh vào Rằm tháng Bảy, người ta thường thực hiện văn khấn để tri ân và cầu bình an cho những linh hồn. Dưới đây là một đoạn văn khấn trích từ nghi thức lễ cúng chúng sinh:
Nam mô A Di Đà Phật
Nam mô A Di Đà Phật
Nam mô A Di Đà Phật
Con lạy chín phương trời, mười phương Chư vị Phật, Chư Phật mười phương.
Con lạy Đức Phật Di Đà
Con lạy Bồ Tát Quan Âm.
Con lạy Táo Phủ Thần quân Chinh thần.
Tiết tháng 7 sắp thu phân
Ngày rằm xá tội vong nhân hải hà
Âm cung mở cửa ngục ra
Vong linh không cửa không nhà
Đại Thánh Khảo giáo - A Nan Đà Tôn giả
Tiếp chúng sinh không mả, không mồ bốn phương
Gốc cây xó chợ đầu đường
Không nơi nương tựa đêm ngày lang thang
Quanh năm đói rét cơ hàn
Không manh áo mỏng - che làn heo may
Cô hồn nam bắc đông tây
Trẻ già trai gái về đây hợp đoàn
Dù rằng: chết uổng, chết oan
Chết vì nghiện hút chết tham làm giàu
Chết tai nạn, chết ốm đau
Chết đâm chết chém chết đánh nhau tiền tình
Chết bom đạn, chết đao binh
Chết vì chó dại, chết đuối, chết vì sinh sản giống nòi
Chết vì sét đánh giữa trời
Nay nghe tín chủ thỉnh mời
Lai lâm nhận hưởng mọi lời trước sau
Cơm canh cháo nẻ trầu cau
Tiền vàng quần áo đủ màu đỏ xanh
Gạo muối quả thực hoa đăng
Mang theo một chút để dành ngày mai
Phù hộ tín chủ lộc tài
An khang thịnh vượng hòa hài gia trung
Nhớ ngày xá tội vong nhân
Lại về tín chủ thành tâm thỉnh mời
Bây giờ nhận hưởng xong rồi
Dắt nhau già trẻ về nơi âm phần
Tín chủ thiêu hóa kim ngân
Cùng với quần áo đã được phân chia
Kính cáo Tôn thần
Chứng minh công đức
Cho tín chủ con
Tên là:...
Vợ/chồng:...
Con trai:...
Con gái:...
Ngụ tại:...Mâm cúng chúng sinh là một trong những nghi lễ tâm linh mang ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa Việt Nam. Đây cũng là dịp để mọi người gắn kết, cầu nguyện cho bình an và hạnh phúc cho gia đình và cộng đồng.
