“Nam nữ thụ thụ bất thân” – Lễ nghi và đạo lý trong văn hóa Trung Quốc

Những điều ít người biết về câu ngạn ngữ này

Trong truyền thống văn hóa Trung Quốc, câu ngạn ngữ “Nam nữ thụ thụ bất thân” đã trở nên rất nổi tiếng khi nhắc đến việc nam và nữ không nên có những cử chỉ thân mật quá mức. Điều này tương truyền để giữ khoảng cách thích hợp giữa nam và nữ, đồng thời duy trì nền tảng đạo đức của người xưa. Dù dưới ảnh hưởng của văn hóa phương Tây, người Trung Quốc hiện đại cởi mở hơn, nhưng lễ nghi này vẫn giữ vai trò quan trọng trong xã hội ngày nay.

Nguồn gốc và ý nghĩa của “Nam nữ thụ thụ bất thân”

Câu ngạn ngữ “Nam nữ thụ thụ bất thân” được ghi chép trong “Mạnh Tử – Ly Lâu thượng”, nơi mà nhà triết học Mạnh Tử đã trao đổi với ông Thuần Vu Khôn về việc đối xử giữa nam và nữ. Thuần Vu Khôn đặt câu hỏi liệu nam và nữ có nên trao đổi vật phẩm trực tiếp bằng tay hay không. Mạnh Tử cho biết việc giữ khoảng cách giữa nam và nữ khi trao đổi vật phẩm là một cách cư xử đúng đắn.

Tuy nhiên, câu tiếp theo của “Nam nữ thụ thụ bất thân” ít người biết đến. Mạnh Tử cho rằng trong trường hợp một người nữ bị đuối nước, nam giới có quyền đưa tay ra để cứu giúp mà không cần tuân thủ lễ nghi vì đó là tình huống khẩn cấp đe dọa tính mạng. Ông cho rằng việc sử dụng đạo lý và nhân nghĩa để cứu giúp mọi người là cần thiết, và không bao giờ bị hiểu lầm là từ bỏ lễ nghi.

“Nam nữ thụ thụ bất thân” và tư tưởng Nho giáo

Câu ngạn ngữ này cũng liên quan đến tư tưởng của Khổng Tử, người sáng lập ra Nho giáo. Mạnh Tử, là thế hệ bậc thầy của Nho giáo chỉ sau Khổng Tử, đã phát triển tư tưởng này. “Nam nữ thụ thụ bất thân” được coi là lễ nghi quan trọng trong gia đình quyền quý và được quy định trong kinh điển của Nho giáo. Câu này chỉ ra việc đối xử giữa nam và nữ không có quan hệ hôn nhân hay huyết thống sẽ không trực tiếp trao đổi vật phẩm hoặc duy trì một khoảng cách nhất định.

Tuy nhiên, tư tưởng Nho giáo cho rằng trong những tình huống đặc biệt như một người nữ bị đuối nước, nam giới có quyền dùng tay để cứu giúp mà không bị ràng buộc bởi lễ giáo hay quy tắc. Điều này bởi việc cứu giúp là ưu tiên hàng đầu và liên quan đến tính mạng con người.

Tầm quan trọng và thay đổi của “Nam nữ thụ thụ bất thân”

Trong xã hội hiện đại, lễ giáo của Nho giáo không còn được trọng vọng như trước đây, và sự buông lỏng khoảng cách giữa nam và nữ ngày càng trở nên phổ biến. Do đó, nhiều người chỉ biết đến câu đầu tiên của câu ngạn ngữ “Nam nữ thụ thụ bất thân” mà không biết đến câu tiếp theo.

Tuy nhiên, ý nghĩa của câu tiếp theo là rất quan trọng. Nó nhắc nhở chúng ta rằng trong những tình huống cấp bách, chúng ta cần sử dụng đạo lý và nhân nghĩa để giúp đỡ người khác, bất kể giới tính. Đó chính là sự dùng đôi tay để giải cứu và đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng xã hội tốt đẹp hơn.